Poliesterler içinde en fazla kullanım alanına sahip olan polimerdir. PET için erime noktası 240 °C olarde tekrarlanan merak belirlenmiştir. Camsı geçiş sıcaklığı ise 80 °C’dir. 175 °C’e kadar kullanışlı, asitlerden etkilenmeyen ancak alkillere karşı duyarlı bir malzemedir. Etilen glikol ile teraftalik asit arasındaki polikondensasyon tepkimesi ürünüdür. PET son yıllarda kimyasal maddelere ve çözücülere karşı dayanımları dolayısıyla elyaf yapımında, su, kola şişeleri gibi şekillendirilmiş parçaların üretiminde kullanılmakla birlikte % 60 kadarı lif halinde tüketilir.

Polietilentereftalat (PET) polimer zincirinin yapısı

POLİETİLENTEREFTALAT NEDİR?

Poli(etilen tereftalat), tereftalik asit ve etilen glikolden doğrudan esterleşmesiyle sentezlenebilir. Bu şekilde elde edilen PET’e Dacron adı verilir. Ancak tereftalik asitin saflaştırıllması zordur. Aynı polimer daha yüksek molekül ağırlığında, tereftalik asit yerine yüksek saflıkta elde edilebilen dimetiltereftalat kullanılarak, ester değişimi tepkimesiyle de sentezlenebilir. Bu şekilde elde edilen PET’e Terylene denir.

Ester değişim tepkimesiyle poli(etilen teraftalat) sentezi iki aşamada gerçekleştirilir. İlk aşamada 1 mol dimetilteraftalata karşılık 2,4 mol etilen glikol içeren karışım 200 °C dolayına ısıtılır ve hidroksil son grupları taşıyan dimerler elde edilir [bis(2-hidroksietil)teraftalat] . Bu sırada açığa çıkan metanol ortamdan uzaklaştırılır.

İkinci aşamada sıcaklık 280 °C dolayına yükseltilerek bu dimerlerinyüksek molekül ağırlıklı polimere dönüşümü sağlanır. Bu aşamada yine kondensasyon ürünlerinden etilen glikolün ortamdan uzaklaştırılması gerekir.

Ester değişim tepkimesinin hızı esterleşme tepkimesine göre daha yüksektir. Teraftalaik asitin yeterli düzeyde saflaştırılamaması nedeniyle uzun yıllar poli(etilen teraftalat) üretiminde dimetilteraftalat kullanılmıştır. Daha sonraları geliştirilen teraftalik asitin saflaştırılması yöntemleri sonucu Dacron üretimi Amerika’da başlamıştır.

POLİETİLENTEREFTALAT’IN KULLANIM ALANLARI NELERDİR?

Üretilen PET’in en büyük kısmı ambalaj olarak (paketleme filmleri, şişe vs.) kullanılır. İzolasyon ve koruyucu giysilerin yapımı için uygun bir malzemedir. Tıbbi malzemelerin ve kumaşların kaplanması ve izolasyonunda çok kullanılan bir plastiktir. Araç koltukları ve paneller, halı ve araç içi döşemelerin üretiminde ve halı yapımında kullanılır. Lif yapımına uygundur ve lif olarak da tüketilir. PET başlıca; uyku yatağı, yastık, kışlık giyecek üretiminde kullanılan polyester elyaflarına dönüştürülmek üzere geri kazanır.